Koła Gospodyń Wiejskich w powiecie wągrowieckim
Idea formalnych stowarzyszeń zrzeszających miejscowe kobiety pojawiła się już w XIX wieku. Przez lata organizacje te zmieniały swoje nazwy, a obecnie funkcjonują pod szyldem Kół Gospodyń Wiejskich. W ramach działalności organizują wiele zabaw i atrakcji dla lokalnej społeczności, ale też angażują się charytatywnie i wspierają potrzebujących. W powiecie wągrowieckim funkcjonuje trzydzieści zarejestrowanych Kół, które znajdują się w każdej gminie.
Powiat wągrowiecki położony jest w północno-wschodniej części województwa wielkopolskiego i liczy 70 233 mieszkańców (dane z Głównego Urzędu Statystycznego z 2020 roku). Ponad połowę populacji stanowi płeć żeńska, z czego część tworzy łącznie trzydzieści Kół Gospodyń Wiejskich, oficjalnie zarejestrowanych w krajowym systemie Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Korzenie sięgające XIX wieku
Początkiem dzisiejszych Kół Gospodyń Wiejskich były tak zwane Towarzystwa Gospodyń, których doszukiwać się można od powstania Kółek Rolniczych. Pierwsze Towarzystwo Gospodyń zostało stworzone już w 1862 roku. Ponad sto lat później, w 1966 roku, powstało pierwsze zrzeszenie pań w Piasecznie koło Gniewna (województwo pomorskie). Z kolei w Wielkopolsce pierwsze stowarzyszenie o nazwie Koło Włościanek zostało założone 17 marca 1907 roku w Żegocinie koło Pleszewa.
Głównym zadaniem towarzystw i kół była ochrona polskich rodzin przed wynarodowieniem oraz ochrona polskości poprzez zachowanie mowy polskiej i religii katolickiej. W ramach swojej działalności panie organizowały kilkudniowe kursy, między innymi żywieniowe, hodowli inwentarza, ogrodnictwa, sadownictwa czy robót ręcznych.
Dumą każdej z członkiń były przepiękne ogrody. Dla społeczności wiejskiej panie organizowały wiele imprez kulturalnych oraz rozrywkowych, takich jak zabawy taneczne, wieczornice, dożynki i przedstawienia amatorskie.
Formalne organizacje
Dnia 9 listopada 2018 roku weszła w życie ustawa o Kołach Gospodyń Wiejskich, która zachęcała gospodynie z terenów rolniczych do dobrowolnego zrzeszania się i tworzenia organizacji niezależnych od instytucji terytorialnych czy samorządowych. Obecnie utworzone koła, składające się z Zarządu lub z Komitetu Założycielskiego muszą złożyć wniosek o wpis do Krajowego Rejestru Kół Gospodyń Wiejskich, który prowadzony jest przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa.
Taki wniosek zawiera:
a) nazwę Koła,
b) siedzibę oraz adres Koła,
c) dane osób uprawnionych do reprezentowania Koła oraz ich podpisy,
d) oświadczenie o przyjęciu wzorcowego statutu lub przyjęcie swojego Statutu,
e) załącznik do wniosku z listą członków Koła, ich danymi oraz podpisami (minimum 10 osób wymagane do rejestracji).
Zarejestrowane stowarzyszenia uzyskują osobowość prawną, dzięki czemu mają możliwość prowadzenia działalności gospodarczej oraz otrzymywania dotacji.
Pierwsze Koła w powiecie wągrowieckim zostały zarejestrowane w 2018 roku. Były to: Koło Gospodyń Wiejskich w Mokronosach „Stokrotki”, Koło Gospodyń Wiejskich w Damasławku „Damasławianki”, Koło Gospodyń Wiejskich w Srebrnej Górze, Koło Gospodyń Wiejskich w Kobylcu, Koło Gospodyń Wiejskich Ludwikowo oraz Koło Gospodyń Wiejskich Żelice.
Później dołączyło kolejnych osiemnaście organizacji: Koło Gospodyń Wiejskich „Gosposie” w Dąbrowie, Koło Gospodyń Wiejskich w Turzy „Turzynianki”, Koło Gospodyń Wiejskich w Piotrkowicach „Piotrkowiczanki”, Koło Gospodyń Wiejskich Starężyn, Koło Gospodyń Wiejskich Konary, Koło Gospodyń Wiejskich Miłosławice, Koło Gospodyń Wiejskich w Popowie Kościelnym, Koło Gospodyń Wiejskich Podlesie Wysokie, Koło Gospodyń Wiejskich w Kłodzinie, Koło Gospodyń Wiejskich w Nieświastowicach, Koło Gospodyń Wiejskich w Lechlinie, Koło Gospodyń Wiejskich Stołężyn - Wspólna Sprawa, Koło Gospodyń Wiejskich w Aleksandrowie, Koło Gospodyń Wiejskich w Wiatrowie, Koło Gospodyń Wiejskich w Runowie, Koło Gospodyń Wiejskich Wiatrowiec, Koło Gospodyń Wiejskich w Werkowie oraz Koło Gospodyń Wiejskich w Czekanowie.
Z kolei najmłodsze Koła zostały zarejestrowane w 2021 roku: Koło Gospodyń Wiejskich w Potulicach, Koło Gospodyń Wiejskich Bracholin, Koło Gospodyń Wiejskich w Grylewie, Koło Gospodyń Wiejskich w Brzeźnie Starym, Koło Gospodyń Wiejskich Perły w Smuszewie oraz Koło Gospodyń Wiejskich Stępuchowo.
Działalność Kół Gospodyń Wiejskich w powiecie wągrowieckim
Koła Gospodyń Wiejskich organizują szereg atrakcji na rzecz mieszkańców wsi, starając się rozwijać lokalną kulturę. Wspierają rozwój przedsiębiorczości na terenach wiejskich poprzez aktywizację społeczności, a także planują różne inicjatywy angażujące dorosłych oraz dzieci. Dla przykładu, panie z Koła Gospodyń Wiejskich Stołężyn – Wspólna Sprawa (gmina Wapno) od 6 lat organizują Bieg Trzech Króli. Natomiast panie z Kłodzina (gmina Mieścisko) przygotowują różnego rodzaju rajdy rowerowe.
Koła Gospodyń Wiejskich z powiatu wągrowieckiego włączają się również w szereg różnych akcji charytatywnych na rzecz dzieci z Kliniki Pediatrii Onkologii i Hematologii bydgoskiego Szpitala Uniwersyteckiego im. Jurasza. W ramach wsparcia odbyły się już między innymi zbiórki na artykuły spożywcze oraz odzież. Panie organizują również festyny i zabawy na Dzień Dziecka, na które zapraszane są całe rodziny.
W czasie pandemii koronawirusa panie zainicjowały także akcję szycia maseczek dla mieszkańców swojej wsi i domów pomocy społecznej, oczywiście z zachowaniem zasad bezpieczeństwa. Z kolei na święta Bożego Narodzenia organizują spotkania wigilijne, podczas których śpiewane są kolędy.
Przy okazji dożynek oraz innych lokanych wystaw, na przykład targów Michałowskich organizowanych raz w roku w Mieścisku (odpust w miejscowym kościele parafialnym pod wezwaniem świętego Michała Archanioła), mają możliwość zaprezentowania swoich kulinarnych wypieków. Menu przygotowane przez Koło Gospodyń Wiejskich Perły w Smuszewie (gmina Damasławek) podczas dożynek powiatowych w Niemczynie w 2021 roku zachęcało do skosztowania pysznej karkówki i wylosowania wróżby dożynkowej. Dzięki temu panie mogły pozyskać pieniądze na dalsze prowadzenie działalności.
Prężnie działające Koła Gospodyń Wiejskich z powiatu wągrowieckiego aktywizują mieszkańców wsi do wspólnych zabaw oraz wyjazdów. Tym samym dają przykład pozostałym Kołom, które nie są zarejestrowane w Biurze Powiatowym Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, w jaki sposób wykorzystać dotację pozyskaną na swoją działalność.
