Zdrowa strona czarnej porzeczki
Jedzenie czarnej porzeczki to nie tylko doznania smakowe, ale wzbogacanie organizmu o wartościowe składniki odżywcze. Roślina ta jest wykorzystywana w celach leczniczych i ma szerokie zastosowanie, a co ciekawe, surowiec zielarski obejmuje nie tylko owoce, ale też liście i nasiona.
Czarna porzeczka pochodzi z rodziny roślin agrestowatych. Krzewy rosną dość silnie, mają zwarty lub średnio rozłożysty pokrój. Dorastają do dwóch metrów wysokości. Liście są jasnozielone, pięcioklapowe, średniej wielkości. Owoce zebrane są w grona pojedynczo lub po kilka. Odmiany różnią się między innymi pokrojem, wielkością i terminem dojrzałości zbiorczej owoców oraz długością gron. Większość odmian jest odporna na choroby, takie jak amerykański mączniak agrestu i rdza wejmutkowo-porzeczkowa. Krzewy są odporne również na mróz.
Bogactwo witamin
Liście czarnej porzeczki zawierają flawonoidy i olejki eteryczne. Preparaty na bazie liści czarnej porzeczki są stosowane w umiarkowanych bólach stawów oraz dolegliwościach dróg moczowych. Mają właściwości moczopędne, dlatego szczególnie należy pamiętać o minimalnej ilości płynów spożywanej w ciągu każdego dnia kuracji. Stosowanie liści porzeczki łagodzi objawy kołatania serca z powodu lęku i niepokoju. Jeżeli po dwóch tygodniach stosowania preparatu dolegliwości nie ustają lub pojawią się objawy takie jak gorączka czy bolesne oddawanie moczu, należy skorzystać z konsultacji lekarskiej. Surowiec może być stosowany jedynie przez dorosłych i seniorów. Przeciwskazaniem do stosowania liści porzeczki jest ciąża oraz choroby, przy których należy ograniczyć spożywanie napojów, w tym choroby nerek oraz serca. Zebrane na początku kwitnienia liście należy suszyć w miejscu zacienionym w temperaturze 35-45 stopni Celsjusza. Surowiec zielarski schnie w ciągu tygodnia.
Owoce czarnej porzeczki są bogate w antyoksydanty, flawonoidy, polifenole oraz witaminę C. Ponadto, zawierają beta karoteny, foliany, luteinę, witaminy z grupy B (B1, B2, B6, PP) oraz składniki mineralne: potas, sód, wapń, żelazo, związki magnezu i siarki. Owoce dostarczają również mikroelementy, między innymi: bor, chlor, cynk, jod, kobalt, mangan, miedź, molibden. Surowiec należy zbierać w pełni dojrzały. Owoce mogą zostać poddane procesom suszenia w temperaturze 40-50 stopni Celsjusza, liofilizacji lub przetwórstwa.
Owoce oraz preparaty na ich bazie poprawiają ogólny stan zdrowia, a szczególnie korzystnie wpływają na stany zapalne i regulację poziomu glukozy we krwi. Składniki zawarte w owocach wzmacniają organizm przy dużym wysiłku fizycznym, zmniejszają ryzyko powstawania jaskry, nowotworów oraz spowalniają procesy starzenia się skóry.
Olej z nasion czarnej porzeczki jest cennym źródłem antyoksydantów i kwasów tłuszczowych. W jego składzie znajdują się między innymi kwasy tłuszczowe omega-3 i omega-6, kwasy fenolowe, karotenoidy, flawonoidy, fitosterole oraz tokoferole, które są bogatym źródłem witaminy E. Zawarte w olejach składniki wykazują działanie antyoksydacyjne, przeciwzakrzepowe, przeciwzapalne oraz obniżające poziom cholesterolu. Spożywanie oleju poprawia również stan odżywienia skóry oraz przeciwdziała zespołowi tak zwanego „suchego oka”.
Uprawa i produkty
Plantacje porzeczki należy zakładać na glebach żyznych, przewiewnych o uregulowanych stosunkach wodnych. Krzewy porzeczki będą dobrze rosły na glebach od I do IV klasy bonitacyjnej o odczynie gleby lekko kwaśnym (pH od 6,2 do 6,7). Najlepsze pod plantacje są tereny równinne lub niewielkie skłony. Na rok przed planowanym sadzeniem krzewów, zalecana jest uprawa roślin na nawóz zielony. Wartościowa mieszanka roślin na nawóz zielony zawiera nasiona: łubinu, peluszki, wyki, bobu, facelii, kukurydzy i słonecznika. Mieszankę roślin w pełni kwitnienia zaleca się przyorać. Sadzenie krzewów po wieloletnich roślinach bobowatych nie jest wskazane, gdyż w ziemi mogą żyć opuchlaki, które będą przenosić się na porzeczki.
Czarna porzeczka jest cennym źródłem składników zawartych w liściach, owocach i w nasionach. Liście są częstym składnikiem herbat oraz mieszanek ziołowych. Przykładami produktów z owoców są: miód porzeczkowy, herbaty, batony oraz mieszanki do ich wykonania, owsianki lub musli z liofilizowanymi owocami porzeczki. Porzeczki w przemyśle spożywczym są surowcem do produkcji: mrożonek, skoków, koncentratów, nalewek i dżemów. Nasiona czarnej porzeczki są głównym składnikiem olejów. Olej z nasion porzeczki jest stosowany w celach kosmetycznych ze względu na działanie pielęgnujące i uspokajające na skórę głowy ze wskazaniem dla włosów suchych. W celach dietetycznych zalecany jest do spożywania jako suplement diety.
Przepis na napar z liści porzeczki
Łyżeczkę suszonego ziela zalej 200 mililitrami wrzącej wody. Odstaw pod przykryciem na około 15 minut. Napar można pić trzy razy dziennie do dwóch tygodni. Liście porzeczki nie zawierają kofeiny i teiny, dlatego napar z nich sporządzony może być pity o każdej porze dnia.
