Rośliny miododajne okiem rolnika
Rośliny, które lubią pszczoły są źródłem wielu korzyści w gospodarstwie rolnym oraz przyczyniają się do poprawy bioróżnorodności w ekosystemie. Uprawę tej grupy roślin można prowadzić na różne sposoby w zależności od warunków danego gospodarstwa.
Rośliny miododajne w klasyfikacji botanicznej należą do różnych grup i mają różne wymagania glebowe i klimatyczne. Można je sklasyfikować w oparciu o różne kryteria takie jak czas kwitnienia, ich budowę anatomiczną lub rodzaj pozyskiwanego surowca (nektar, pyłek).
Miododajne, czyli takie, które wytwarzają duże ilości nektaru i pyłku, i które stanowią podstawowe źródło pożywienia dla owadów zapylających. Odpowiednio dobrane gatunki roślin miododajnych mogą dostarczać pszczołom pożytku przez cały sezon wegetacyjny. Wiele roślin miododajnych to jednocześnie gatunki uprawne, których uprawa przyczynia się do poprawy warunków fitosanitarnych gleby w gospodarstwach z dużym udziałem roślin zbożowych. Uprawa roślin miododajnych przynosi wiele korzyści dla nie tylko dla rolnika ale dla całego ekosystemu. Uprawa roślin miododajnych może być prowadzona zarówno w plonie głównym i międzyplonie. Termin siewu tych roślin jest dość szeroki co ma korzystny wpływ na zapewnienie owadom zapylającym bazy pożytkowej.
Techniki uprawy i pielęgnacji roślin miododajnych obejmują dobór stanowiska, przygotowanie gleby, terminowy wysiew nasion oraz regularną pielęgnacje taką jak odchwaszczanie, nawożenie i ochronę przed szkodnikami. Istotne jest unikanie środków ochrony roślin zwłaszcza w okresie kwitnienia. Niektóre gatunki roślin miododajnych takie jak gorczyca, facelia, gryka uprawiane są z innymi gatunkami jako międzyplony. Mieszanki tych roślin pozytywnie wpływają na żyzność gleby oraz zwiększają atrakcyjność dla zapylaczy.
Element bioróżnorodności
Wprowadzanie do uprawy roślin miododajnych to nie tylko wsparcie dla lokalnych pszczół ale także postęp w kierunku zwiększenia bioróżnorodności. Rośliny te stanowią istotny element ekosystemu. Gromadzenie różnych gatunków w jednym miejscu sprzyja tworzeniu złożonych ekosystemów, które są bardziej odporne na zmiany klimatyczne i choroby.
Dobór gatunków
W grupie roślin miododajnych jest wiele gatunków roślin uprawnych jak i dziko rosnących. Należy jednak pamiętać o tym, że chcąc zapewnić optymalny rozwój roślinom z tej grupy należy odpowiednio dobierać gatunki do rodzaju i zasobności gleby w składniki pokarmowe. Na gleby słabe nadają się takie gatunki jak :Facelia błękitna, Gryka, Słonecznik. Na glebach ciężkich bardziej zasobnych w składniki pokarmowe możliwa jest uprawa rzepaku, gorczycy czy rzepaku.
Korzyści z uprawy
Uprawa roślin miododajnych ma znaczenie dla jakości gleby. Rośliny te często charakteryzują się rozwiniętym systemem korzeniowym co poprawia strukturę gleby. Niektóre gatunki roślin miododajnych takich jak koniczyna mają zdolność wiązania azotu atmosferycznego. Dzięki tym właściwościom uprawa wyżej wymienionych roślin może przyczyniać się do poprawy właściwości fizycznej gleby. W gospodarstwach z dużym udziałem roślin zbożowych wprowadzenie do płodozmianu roślin miododajnych może skutecznie poprawiać warunki zdrowotne roślin następczych a zarazem poprawiać ich jakość i ekonomikę produkcji.
Z uwzględnieniem ekoschematów
Zainteresowanie rolników uprawą tą grupą roślin w ostatnich latach wzrasta. Spowodowane jest między innymi dopłatami finansowymi w ramach bioróżnorodności biologicznej. Jednak wymógł mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin (jednego z listy nieuprawnych a drugiego z listy uprawnych z zastrzeżeniem, że uprawne nie mogą dominować) stanowi barierę dla wielu rolników. Pomimo tych trudności rolnicy decydują się na uprawę roślin miododajnych. Często w praktyce obserwuje się współpracę pszczelarzy z rolnikami prowadzącymi uprawę roślin miododajnych, która polega na ustawianiu uli z pszczołami w odpowiednich terminach w pobliżu tych plantacji. Współpraca taka daje korzyści zarówno pszczelarzowi jak i rolnikowi. Należy pamiętać o tym aby były przestrzegane określone zasady dobrych praktyk w pszczelarstwie podczas przywozu i ustawiania uli aby nie doprowadzić do nadmiernej ilości w jednym miejscu. Działanie takie powinno każdorazowo być koordynowane.
Tekst: Henryk Matkowski, doradca WODR w powiecie słupeckim
Zdjęcie: Freepik