Miotła zbożowa a uprawa zbóż. Problem odporności chwastów na herbicydy

Odporność chwastów

Zjawisko odporności chwastów na herbicydy jest procesem narastającym i coraz częstszym. W dużej mierze przyczyniło się do tego stosowanie herbicydów sulfonylomocznikowych, które cechuje duża aktywność biologiczna w niewielkich dawkach. Herbicydy te są stosunkowo tanie, więc przekłada się to na częsty ich wybór oraz stosowanie przez rolników.

Do głównych czynników sprzyjających powstawaniu zjawiska odporności zalicza się: uprawę uproszczoną, monokultury, płodozmian cechujący się dużym udziałem zbóż, ponadto cechy biologiczne niektórych nasion chwastów oraz częste stosowanie środków ochrony roślin zawierających te same substancje czynne lub ten sam mechanizm działania, obniżenie skuteczności zabiegów herbicydowych. Należy pamiętać, że skuteczność zabiegu herbicydowego łatwo jest obniżyć. Fundamentalne jest wykonywanie zabiegów w odpowiednich warunkach atmosferycznych, między innymi termicznych, dobór odpowiedniej techniki opryskiwania - części roboczych podzespołów oraz właściwe dostosowanie terminu zabiegu do fazy rozwojowej chwastów (chwasty najlepiej zwalczać w fazie siewki, kiedy są najbardziej wrażliwe).

O wystąpieniu chwastów odpornych świadczyć może obecność pojedynczych chwastów lub ich skupisk na polu (najczęściej są to chwasty tego samego gatunku) po wykonaniu zabiegu odchwaszczania. Bytowanie chwastów w postaci skupisk na polu, stopniowe pogarszanie się skuteczności zastosowanego herbicydu wynika też z historii pola. Ważna jest również obserwacja występowania chwastów odpornych na sąsiednich polach. Ponadto obecność osobników odpornych może przejawiać się poprzez wieloletnie stosowanie środków ochrony roślin zawierających te same substancje czynne lub ten sam mechanizm działania.

Jedną z najważniejszych cech biologicznych miotły zbożowej jest duża siła reprodukcyjna. Jedna roślina może wzbogacić glebowy bank nasion na wiele lat, ponieważ może wydać nawet od 1000 do 10 000 nasion, przy czym formy ozime tego chwastu wytwarzają więcej nasion. Budowa morfologiczna nasion ułatwia ich rozprzestrzenianie się na dalekie odległości. Występowanie miotły zbożowej na plantacji może przyczynić się do spadku plonów rzędu nawet 40%. Literatura donosi, że próg ekonomicznej szkodliwości dla tego gatunku wynosi 10-20 roślin na metr kwadratowy lub 25-40 wiech na metr kwadratowy.

Do podstawowych zasad zapobiegania odporności miotły należą: staranne i terminowe wykonywane zabiegi agrotechniczne, prawidłowy płodozmian oraz zabiegi mechanicznego odchwaszczania. Strategia zwalczania chemicznego chwastów opiera się na: przemiennym stosowaniu herbicydów pochodzących z różnych grup chemicznych, stosowaniu mieszanin kilku substancji aktywnych, wyborze i zastosowaniu właściwej dawki środka ochrony roślin.

Pomocnicza tabela wyboru substancji aktywnych do zwalczania miotły zbożowej w uprawach zbożowych (jęczmienia, pszenicy, pszenżyta oraz żyta).