Zbliżenie na zielone sadzonki wystające z ziemi.

Ekoschematy - nowe propozycje w płatnościach bezpośrednich na lata 2021-2027

Ekoschematy to nowa płatność bezpośrednia realizowana w sposób roczny. Rolnik otrzyma ją za realizację praktyk korzystnych dla klimatu i środowiska w rozszerzonym zakresie. Warto podkreślić, że producenci rolni mogą z niej skorzystać w sposób dobrowolny.

W nowej Wspólnej Polityce Rolnej (WPR) zmianie ulegnie sposób programowania płatności bezpośrednich. Oznacza to, że państwa członkowskie muszą oszacować ilość hektarów w odniesieniu do poszczególnych płatności.

W ramach ekoschematów rolnicy mogą zadeklarować chęć realizacji różnego rodzaju praktyk, takich jak:

  • obszary z roślinami miododajnymi,
  • rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi,
  • retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych,
  • dobrostan zwierząt,
  • prowadzenie produkcji roślinnej w Systemie Integrowanej Produkcji Roślin,
  • biologiczna ochrona upraw.

Rodzaje ekoschematów

Obszary z roślinami miododajnymi:

Celem interwencji jest zachęcenie rolników do tworzenia obszarów z roślinami miododajnymi, stanowiącymi długotrwałe, różnorodne i bezpieczne żerowiska dla pszczoły miodnej i dzikich owadów zapylających. Wymaganiem w ramach interwencji jest utworzenie obszaru z roślinami miododajnymi poprzez wysiew mieszanki składającej się z co najmniej dwóch gatunków roślin miododajnych z określonej listy, zakaz prowadzenia produkcji rolnej w terminie do 31 sierpnia oraz zakaz stosowania środków ochrony roślin.

Płatność roczna przyznawana jest do powierzchni gruntów, na których realizowany jest ekoschemat.

Szacowana stawka to 269,21 euro na hektar.

Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi:

Celem interwencji jest wsparcie praktyk rolniczych, które zwiększają składowanie węgla w glebie, magazynują dwutlenek węgla z atmosfery w roślinach i zmniejszają jego emisję.

W ramach interwencji wsparciem objęte będą następujące praktyki:

  • ekstensywne użytkowanie trwałych użytków zielonych (TUZ) z obsadą zwierząt,
  • międzyplony ozime/wsiewki śródplonowe,
  • opracowanie i przestrzeganie planu nawożenia - wariant podstawowy i wariant z wapnowaniem,
  • zróżnicowana struktura upraw,
  • wymieszanie obornika na gruntach ornych w ciągu 12 godzin od aplikacji,
  • stosowanie płynnych nawozów naturalnych innymi metodami niż rozbryzgowo,
  • uproszczone systemy uprawy,
  • wymieszanie słomy z glebą.

Powyższe praktyki włączone w ekoschemat „Rolnictwo węglowe i zarządzanie składnikami odżywczymi” będą objęte systemem punktowym. Warunkiem przystąpienia do ekoschematu jest uzyskanie co najmniej takiej liczby punktów, która odpowiada równowartości punktów jaka rolnik otrzymałby w sytuacji realizacji na co najmniej 25% powierzchni użytków rolnych najwyżej punktowanej praktyki. Uzyskanie minimalnej liczby punktów możliwe jest za pomocą co najmniej jednej lub dowolnej liczby praktyk.

Wartości punktów odpowiadają wysokości stawek wyliczonych przez Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej na podstawie rachunku utraconych dochodów, poniesionych kosztów i dodatkowych korzyści, a także odzwierciedlają wkład ponoszony na realizację poszczególnych praktyk oraz ich znaczenie środowiskowe.

Retencjonowanie wody na trwałych użytkach zielonych:

Celem interwencji jest promowanie retencjonowania wody, które poprawia gospodarkę wodną, a także ogranicza emisję dwutlenku węgla do atmosfery (poprzez ograniczenie rozkładu materii organicznej). Płatność przyznawana będzie rolnikom udostępniającym swoje TUZ na cele związane z retencjonowaniem wody, położone na terenach, gdzie w okresie wegetacyjnym w danym roku faktycznie wystąpiły zalania – podtopienia. Wdrożenie ekoschematu opierać się będzie na monitoringu satelitarnym.

Szacowania stawka wsparcia wynosić będzie 63,15 euro na hektar.

Dobrostan zwierząt:

Celem ekoschematu „Dobrostan zwierząt” jest zachęcenie rolników do promowania podwyższonych warunków dobrostanu zwierząt. Rolnikom udzielane będzie wsparcie za realizację zobowiązań w zakresie dobrostanu zwierząt, które wykraczają ponad odpowiednie obowiązkowe normy wynikające z powszechnie obowiązującego prawa oraz powszechnie stosowane praktyki. Wsparcie to ma na celu zrekompensowanie dodatkowych poniesionych kosztów i utraconych dochodów w wyniku wprowadzenia praktyk hodowlanych związanych z podwyższonym dobrostanem zwierząt.

Interwencja obejmuje następujące zwierzęta gospodarskie: świnie (lochy i tuczniki), bydło (krowy i opasy), owce, kury nioski, kurczęta brojlery, indyki utrzymywane z przeznaczeniem na produkcję mięsa, konie, kozy.

Płatność przyznawana jest do sztuki zwierzęcia. Wprowadzenie systemu punktowego w przypadku świń i bydła oznacza, że do każdej praktyki przypisana jest odpowiednia liczba punktów, która odpowiada wysokości szacowanej stawki za daną praktykę do sztuki zwierzęcia.

Przyjęto, że 1 punkt jest równy 100 złotym, czyli 22,47 euro.

Prowadzenie produkcji roślinnej w Systemie Integrowanej Produkcji Roślin:

Celem interwencji jest zachęcenie rolników do prowadzenia produkcji roślinnej w sposób zrównoważony, przy jednoczesnym utrzymaniu wielkości plonów na odpowiednim poziomie, a także zachowania trwałych użytków zielonych. Określone w metodykach sposoby prowadzenia uprawy są połączeniem wielu ważnych praktyk rolniczych, które łączą ze sobą cele środowiskowe i ekonomiczne. Wśród nich możemy wyróżnić praktyki odnoszące się między innymi do:

  • stosowania odpowiedniego płodozmianu,
  • przestrzegania zasad integrowanej ochrony roślin,
  • zabiegów agrotechnicznych zastępujących stosowanie herbicydów przedwschodowo i doglebowo,
  • wykorzystywania odmian odpornych na choroby, szkodniki, czy też niedobory wody,
  • stosowania kwalifikowalnego materiału siewnego,
  • prowadzenia nawożenia według potrzeb pokarmowych rośliny, przy wykorzystaniu aktualnych badań gleby,
  • dbałość o zwiększenie liczby organizmów pożytecznych w pobliżu uprawy poprzez zarośla śródpolne, pasy kwietne, ustawianie domków dla murarek, kopców dla trzmieli,
  • stworzenie odpowiednich warunków do obecności ptaków drapieżnych, to jest ustawianie tyczek spoczynkowych,
  • czyszczenia maszyn i sprzętu wykorzystywanego w uprawie roślin, między innymi w celu ograniczenia rozprzestrzeniania się szkodliwych organizmów.

Zakres i wysokość wsparcia:

  • 292,13 euro na hektar – do powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślinnej;
  • 292,13 euro/ha – do powierzchni TUZ, odpowiadającej równowartości powierzchni upraw z których pochodzą produkty roślinne opatrzone w danym roku certyfikatem Integrowanej Produkcji Roślin.

Biologiczna ochrona upraw:

Interwencja polega na zastosowaniu na danej uprawie środka ochrony roślin zawierającego mikroorganizmy jako substancje czynne. Preparaty mikrobiologiczne muszą być zarejestrowane jako środki ochrony roślin dopuszczone do obrotu zezwoleniem Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Celem interwencji jest ograniczenie stosowania chemicznych środków ochrony roślin, co będzie miało pozytywny wpływ na ochronę różnorodności biologicznej i zmniejszy depozycję chemicznych środków ochrony roślin do środowiska. Wsparcie przyczyni się do złagodzenia trudności występujących przy produkcji roślinnej chronionej biologicznie.

Płatność roczna przyznawana do powierzchni gruntów rolnych objętych ekoschematem. Szacowana stawka: 89,89 euro na hektar.

Małgorzata Król