Kasa fiskalna, na której leży wydrukowany i nieoddarty paragon.

Obowiązki i zwolnienia dotyczące kas rejestrujących w 2022 roku

Prowadzenie działalności gospodarczej wiąże się z całym szeregiem obowiązków, które przedsiębiorca musi realizować. Jednym z takich obowiązków jest ewidencjonowanie sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych przy zastosowaniu kas rejestrujących (fiskalnych). W przypadku gdy nie zostaną spełnione określone warunki, ten obowiązek może również dotyczyć rolników rozliczających podatek VAT na zasadach ogólnych.

Pomimo powszechności obowiązku, niektóre grupy podatników mogą być z niego zwolnione. Regulują to wybrane przepisy dotyczące stosowania kas rejestrujących. Rodzaje zwolnień są podzielone na trzy grupy: przedmiotowe, podmiotowe oraz podmiotowo-przedmiotowe.

Rodzaje zwolnień od kas fiskalnych

Zwolnienie przedmiotowe zwalnia z obowiązku rejestrowania za pośrednictwem kasy rejestrującej dostawę określonych czynności w ramach dostawy towarów lub świadczenie usług. Wykaz zwolnień znajduje się w załączniku do Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 roku (Dz. U. poz. 2442) i obowiązuje nie dłużej niż do dnia 31 grudnia 2023 roku. Zwolnienie przedmiotowe nie jest limitowane wielkością sprzedaży.

Kolejnym rodzajem jest zwolnienie podmiotowe. Zwalnia ono przedsiębiorcę ze stosowania kasy rejestrującej w zakresie całej jego działalności. Ustawodawca wprowadził jednak pewne ograniczenia. Jeśli wielkość sprzedaży na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej lub rolników ryczałtowych w danym roku przekroczy kwotę 20.000 złotych, podatnik taki traci prawo do niniejszego zwolnienia. W przypadku, gdy rozpoczęcie dostawy towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych miało miejsce w poprzednim roku podatkowym, wielkość sprzedaży uprawniająca do zwolnienia jest określana proporcjonalnie do okresu, gdy te czynności były wykonywane. Podobnie to wygląda, gdy dostawa towarów lub świadczenie usług na rzecz osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych została rozpoczęta po dniu 31 grudnia. Wtedy również taką wielkość sprzedaży oblicza się proporcjonalnie. Co ważne, obliczając wspomniany limit należy brać pod uwagę również sprzedaż dotyczącą tych czynności, które z mocy ustawy są zwolnione z obowiązku ewidencjonowania przy zastosowaniu kas rejestrujących i są wymienione w I części załącznika do rozporządzenia (Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2021 roku Dz. U. poz. 2442), na przykład usługi rolnicze. Do wzmiankowanego limitu nie wlicza się sprzedaży nieruchomości oraz sprzedaży środków trwałych.

Sposób wyliczenia limitu jest określony za pomocą wzoru:

Limit do zastosowania = limit ustawowy obowiązujący w danym roku (w 2022 roku wynosi 20.000 złotych) / liczbę dni w roku x liczba dni do końca roku od momentu rozpoczęcia sprzedaży na rzecz osób fizycznych nie prowadzących działalności gospodarczej oraz rolników ryczałtowych.

Powyższy wzór pokazuje, że jeśli podatnik w danym roku rozpocznie sprzedaż na rzecz osób fizycznych, na przykład w dniu 1 grudnia, to limit dla tego podatnika wyniesie 1643,84 złotych. (20.000 zł /365 dni x 31 dni).

Utrata zwolnienia następuje po upływie dwóch miesięcy od miesiąca, w którym limit obrotów został przekroczony (limit 20.000 zł lub limit wyliczony proporcjonalnie).

Zwolnienie podmiotowo-przedmiotowe uzależnione jest od udziału określonych czynności zwolnionych w stosunku do całości sprzedaży. Zwalnia się w danym roku podatkowym nie później niż do końca 2023 roku podatników w przypadku, gdy udział ich sprzedaży towarów i usług zwolnionych z ewidencjonowania (wymienionych w I części załącznika do rozporządzenia), w stosunku do całkowitej sprzedaży na rzecz osób fizycznych lub rolników ryczałtowych, był wyższy niż 80%.

Brak możliwości skorzystania ze zwolnienia skutkuje koniecznością instalacji kasy rejestrującej, a prowadzenie sprzedaży bez wymaganej kasy, pomimo istniejącego obowiązku, skutkować może nałożeniem na podatnika sankcji karno-skarbowych.

Obowiązek stosowania kas online

Od dnia 1 maja 2019 roku podatnicy maja możliwość stosowania kas online. Jednakże od dnia 1 stycznia 2020 roku dla wybranych grup podatników stosowanie kas online stało się ustawowym obowiązkiem. Ten obowiązek obejmował będzie coraz większe grupy podatników i będzie wprowadzany etapami.

Etapy wprowadzania obowiązku stosowania kas online:

  1. Od 1 stycznia 2020 roku: świadczenie usług naprawy pojazdów silnikowych oraz motorowerów, w tym naprawy opon, ich zakładania, bieżnikowania i regenerowania, oraz w zakresie wymiany opon lub kół dla pojazdów silnikowych oraz motorowerów, sprzedaż benzyny silnikowej, oleju napędowego, gazu przeznaczonego do napędu silników spalinowych.
  2. Od 1 lipca 2020 roku: świadczenia stale lub sezonowo usług, związanych z wyżywieniem przez stacjonarne placówki gastronomiczne oraz usługi w zakresie krótkotrwałego zakwaterowania, sprzedaż węgla, brykietu i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, węgla brunatnego, koksu i półkoksu przeznaczonych do celów opałowych.
  3. Od 1 stycznia 2021 roku: usługi fryzjerskie, kosmetyczne i kosmetologiczne, budowlane, w zakresie opieki medycznej świadczone przez lekarzy i lekarzy dentystów, prawnicze, związane z działalnością obiektów służących poprawie kondycji fizycznej – wyłącznie w zakresie wstępu do tych obiektów.

Pozostali podatnicy mogą nadal stosować kasy z elektronicznym lub papierowym zapisem kopii. Jednakże w związku z tym, że ustawodawca zakłada stopniową wymianę „starych” kas na kasy online, wprowadzone zostały ograniczenia: brak możliwości skorzystania z ulgi na zakup kasy rejestrującej oraz brak możliwości zakupu kas po 31 sierpnia 2019 roku z zapisem kopii papierowej, a po 31 grudnia 2022 roku kas z zapisem kopii elektronicznej (ponieważ po tych terminach nie będą wydawane potwierdzenia o spełnianiu przez kasy warunków technicznych).

Podatnicy, którzy nabyli kasy online mają możliwość zwrotu części kosztów dotyczących jej zakupu. Ulga wynosi 70% ceny zakupu netto, ale nie więcej niż 700 złotych.

Warunki, które trzeba spełnić aby skorzystać z ulgi:

  • rozpoczęcie ewidencjonowania sprzedaży przy pomocy kasy online,
  • dobrowolne rozpoczęcie prowadzenia ewidencji przy zastosowaniu kas online, bez wcześniejszego stosowano innych rodzajów kas,
  • zobligowani do wymiany kas na kasy online,
  • posiadanie faktury zakupu kasy on-line oraz dowód zapłaty.

W niektórych przypadkach może wystąpić konieczność zwrotu ulgi. Zwrot ulgi będzie miał miejsce, gdy podmiot nie dokonywał obowiązkowych przeglądów kas lub w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia prowadzenia ewidencji sprzedaży za pomocą kasy rejestrującej, zakończył działalność.

Marek Kmiećkowiak